Της Σίσσυς Τσιφλίδου*
Ένα καλογραμμένο βιβλίο ιστορικής φαντασίας με ελκυστική αφήγηση που κερδίζει τον αναγνώστη με την αμεσότητα και την απλότητα της γραφής του. Ανήκει σε μια προσεγμένη σειρά αφηγήσεων, «Τα ιστορικά παραμύθια», που παρακινεί σε ένα διηλικιακό ταξίδι τόσο τον μικρό αναγνώστη όσο και τον ενήλικα.
Η συγγραφέας, μέσω ενός τριτοπρόσωπου αφηγητή που δεν είναι άλλος από το Δρόμο που πάνω του βαδίζει ο ανθρώπινος βίος με τις ιστορίες του, με ύφος έμπειρου παραμυθά που ιστορεί άμα και εξιστορεί, επιλέγει δόκιμες αφηγηματικές τεχνικές μαγεύοντας με την πλαστικότητα του λόγου της. Η εικονοποιητική δύναμη της εξιστόρησης μεταδίδει ιστορικές γνώσεις με τρόπο ευχάριστο αλλά και ξεκούραστο αποδεικνύοντας ότι η Αγγελίδου όχι μόνο διαθέτει αφηγηματικές ικανότητες αλλά κατέχει το θέμα γνωστικά.
Φέρνει στο προσκήνιιο ιστορικούς χαρακτήρες.
Το βιβλίο ανήκει στην κατηγορία της ιστορικής μυθοπλασίας, καθώς φέρνει στο προσκήνιιο ιστορικούς χαρακτήρες (Λυκούργος, Κτησίας, Αλκιβιάδης, Αρχιμήδης) με σκοπό να αποκαλύψει την ιστορία τους. Η έμμεση αναφορά σε πηγές του βίου τους ενισχύει την ιστορικότητα της αφήγησης και επιβεβαιώνει την προέλευση του υλικού που αξιοποιεί η εικονογράφος, Ίρις Σαμαρτζή. Η εικονογράφηση, που ξεδιπλώνεται στο δισέλιδο, εναρμονίζεται θαυμάσια με το κείμενο, ενώ παράλληλα το αποσαφηνίζει οπτικοποιώντας τις περιγραφές, εντείνοντας τα συναισθήματα, αξιοποιώντας ποικίλα συμβολικά στοιχεία. Κάποτε παρέχει και επιπλέον πληροφορίες, λειτουρώντας συμπληρωματικά ως προς το κείμενο. Η Σαμαρτζή χρησιμοποιεί ασπρόμαυρα θραύσματα μνήμης που τα τοποθετεί μέσα σε ένα έγχρωμο περιβάλλον δίνοντας την αίσθηση της ενοποίησης του χρησιμοποιημένου υλικού τόσο χρονικά όσο και θεματικά.
Γιατί το παρελθόν
Την αφήγηση διανθίζει πλήθος διακειμενικών στοιχείων, ιστορικές πληροφορίες, μύθοι, παραδόσεις, λαογραφικά στοιχεία του αρχαίου κόσμου.
Το κάθε ένα από τα τέσσερα κεφάλαια του βιβλίου δομείται σε επιμέρους ενότητες που διακρίνονται από επιμέρους ερωτήματα: Τι βλέπει; Τι ακούει; Τι ζει; Τι φαντάζεται το πρόσωπο που περιγράφεται; Ο τριτοπρόσωπος αφηγητής παρουσιάζει τα θέματα θέτοντας έμμεσα αυτά τα ερωτήματα, ενώ ο αναγνώστης λαμβάνει απαντήσεις με τη συνεπικουρία των ιστορικών γνώσεων που διαθέτει, εμπλουτίζοντας βιωματικά την αφήγηση και αναπλάθοντας τα ακούσματα και γενικά τις προσλαμβάνουσες του κάθε χαρακτήρα. Την αφήγηση διανθίζει πλήθος διακειμενικών στοιχείων (ιστορικές πληροφορίες, μύθοι, πολιτιστικά στοιχεία, παραδόσεις, λαογραφικά στοιχεία του αρχαίου κόσμου). Παράλληλα η συγγραφέας απαντά με την οπτική του παιδιού και στο «γιατί» της ανάγνωσης ενός τέτοιου βιβλίου: για να μάθει τι σκεφτόταν, τι ονειρευόταν ο ιστορικός χαρακτήρας σ' άλλον τόπο και χρόνο.
Θέματα που ενέχουν δυσκολίες, όπως αυτό της γέννησης της επιστημονικής σκέψης ή των γραμμικών ιστορικών αφηγήσεων, μοιάζουν να ξετυλίγονται φυσικά στο νήμα της αφήγησης χωρίς να μπερδεύουν το παιδί, απλοποιημένα μέσα από τις όμορφα δοσμένες ιστορίες, τους μύθους και τα καταγεγραμμένα ιστορικά συμβάντα. Έτσι, το πρακτικό παρελθόν, που συνιστούν τα σπαράγματα των σκόρπιων πληροφοριών, όλες εκείνες οι συμπεριφορές και οι αξίες που το άτομο επικαλείται για να δικαιολογήσει όσα έκανε στην πορεία της ζωής του, συνεχίζει και επιδρά πάνω στο σήμερα στο βαθμό που τα ζητήματα του παρελθόντος εγγράφονται στις ζωές μας.
Τελικά σε αυτό το σύγχρονο βιβλίο γνώσεων και ιστορικής αφήγησης η συγγραφέας, ταιριάζοντας επιτυχημένα την ιστορική πληροφορία και τη μυθοπλασία, τις σύγχρονες ευαισθησίες των αναγνωστών της και την ιστορική ακρίβεια, κερδίζει το στοίχημα και αποδεικνύειι πως «η ιστορία δεν είναι μόνο μάθημα».
ΣΙΣΣΥ ΤΣΙΦΛΙΔΟΥ
Ιστορίες που τις είπε ο δρόμοςΜαρία Αγγελίδου
Εικονογράφηση Ίρις Σαμαρτζή
Εκδόσεις Μεταίχμιo, 2013
Τιμή: € 9,90, σελ. 88
