Taiye Selasi
«Να πάτε αλλού»
μτφρ.: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου
εκδ. Aλεξάνδρεια, σελ. 371
Με το σύνθημα «Ghana must go» (H Γκάνα πρέπει να φύγει), η κυβέρνηση της Νιγηρίας απέλασε δύο εκατομμύρια μετανάστες, προερχόμενους κυρίως από την Γκάνα, το 1983. Η ίδια φράση χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει τις μεγάλες πλαστικές καρό τσάντες που συνήθως κουβαλούσαν μαζί τους οι Γκανέζοι πρόσφυγες―ο όρος εξακολουθεί να χρησιμοποιείται, έχοντας πλέον χάσει την απαξιωτική του διάσταση. Μολονότι ο τίτλος του προέρχεται από την καμπάνια του ’83, το μυθιστόρημα της Taiye Selasi σχετίζεται λιγότερο με το συγκεκριμένο γεγονός και περισσότερο με την ψυχολογία του μετανάστη.
«Ο,τι ξέραμε κάναμε», λέει ο Γκανέζος Κουέκου στη Νιγηριανή Φολασαντέ, τη μοναδική γυναίκα που αγάπησε πραγματικά. «Μετανάστες ήμασταν. Οι μετανάστες φεύγουν». Τα τέσσερα παιδιά τους -ο πειθαρχημένος αλλά ανίκανος να εκφραστεί συναισθηματικά Ολου, η μόνιμα οργισμένη Τάιο, ο αινιγματικός δίδυμος αδελφός της, Κεχίντε, και η ανασφαλής Σέιντι- προσπαθούν να διαχειριστούν ο καθένας με τον τρόπο του το τραύμα της εγκατάλειψης. Ο θάνατος του πατέρα τους γίνεται αφορμή για να βρεθούν ξανά μαζί ύστερα από χρόνια και η συνάντησή τους φέρνει στην επιφάνεια σκοτεινά μυστικά, ενοχές και επώδυνα βιώματα. Εναλλάσσοντας οπτικές γωνίες και ακολουθώντας τη ροή των αναμνήσεων αντί για τον γραμμικό χρόνο, η συγγραφέας επιτρέπει στον αναγνώστη να ταυτιστεί εξίσου και με τα έξι μέλη της οικογένειας Σάι: όλοι τους έχουν διαπράξει σφάλματα, όλοι έχουν πληγωθεί, όλοι δικαιούνται λίγη συμπάθεια και, το σημαντικότερο, όλοι τους υποφέρουν από αβάσταχτη μοναξιά, κλεισμένοι ο καθένας στο δικό του οχυρωμένο σύμπαν. Η συγκινητική ιστορία τους είναι μια ιστορία γεμάτη απώλειες, μικρές προδοσίες, καταπιεσμένες επιθυμίες και απογοητεύσεις, αλλά και συγχώρεσης, αποδοχής και εκπληκτικά ανθεκτικής στον χρόνο αγάπης. Είναι η ιστορία μιας οικογένειας τα μέλη της οποίας δεν ξέρουν πώς να αποτελούν ένα σύνολο, αντί για έξι αυτόνομες μονάδες, όμως ίσως προλαβαίνουν ακόμα να μάθουν.
Η συγγραφέας και φωτογράφος Τaiye Selasi γεννήθηκε το 1979 στο Λονδίνο από μητέρα γεννημένη στην Αγγλία και μεγαλωμένη στη Νιγηρία και πατέρα γεννημένο στην Αυστραλία και μεγαλωμένο στην Γκάνα. Η ίδια μεγάλωσε στη Βοστώνη, σπούδασε στο Γέιλ και την Οξφόρδη και σήμερα μοιράζει τον χρόνο της μεταξύ Νέας Υόρκης, Ρώμης και Νέου Δελχί. Μιλώντας στο κοινό από το βήμα του TEDGlobal 2014 συμπύκνωσε εμπειρίες μιας ολόκληρης ζωής σε δύο ερωτήματα: «Πώς μπορώ να κατάγομαι από ένα έθνος; Πώς μπορεί ένας άνθρωπος να κατάγεται από μία έννοια;». Οπως η ηρωίδα της, η Τάιο, έχει κι εκείνη μια δίδυμη αδελφή―Taiye σημαίνει πρωτότοκος δίδυμος στη γλώσσα της φυλής Yoruba, από την οποία κατάγεται η μητέρα της. Το 2013, το όνομά της συμπεριλήφθηκε στη λίστα με τους 20 καλύτερους νέους Βρετανούς συγγραφείς του περιοδικού Granta, ενώ το «Να πάτε αλλού» επιλέχθηκε μεταξύ των δέκα καλύτερων βιβλίων της χρονιάς από τη Wall Street Journal και το περιοδικό Economist.
