Του Λεωνίδα Καλούση
Η σκηνοθέτης Βάνα Πεφάνη παρουσιάζει το μυθιστόρημα του πολυβραβευμένου Πορτογάλου συγγραφέα Γκονσάλο Μ. Ταβάρες, «Ιερουσαλήμ», σε θεατρική διασκευή της ίδιας και του Γιάννη Καρκανέβατου από το Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου έως την Τετάρτη 2 Οκτωβρίου στο γκαράζ του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης. Είχαμε μια σύντομη κουβέντα...
Πού αναφέρεται ο τίτλος του έργου;
Σ έναν στίχο από τους ψαλμούς του Δαυίδ. "Αν σε ξεχάσω Ιερουσαλήμ να παραλύσει η δεξιά μου". Αν ξεχάσω από πού έρχομαι, που ανήκω, που γεννήθηκα και μεγάλωσα, τι με σημάδεψε στη ζωή μου, τότε κινδυνεύω να μην ξέρω ποιος είμαι και για ποιο λόγο βρίσκομαι εδώ. Μόνο η μνήμη μπορεί να φτιάξει ένα καλύτερο αύριο.
Από την περίληψη του έργου διαφαίνονται κάποια κοινά στοιχεία με την προηγούμενη παράστασή σας "Ένας κάποιος Παράδεισος", για τη ζωή του Ζενέ. Θα θέλατε να μας μιλήσετε λίγο γι' αυτό;
Αυτή η παράλληλη Ιστορία της Βίας και της Φρίκης ανά τους αιώνες τελικά μ' έχει στοιχειώσει. Τι προκαλεί όλα αυτά τα εγκλήματα στην ανθρωπότητα, ο κοινωνικός ρατσισμός, το δικαίωμα της διαφορετικότητας. Μου φαίνεται ενδιαφέρον όποιο κείμενο μιλά για αυτά τα θέματα.
Γιατί αυτή η εμμονή να αντλείτε το υλικό για τις παραστάσεις σας από μυθιστορήματα και να μην χρησιμοποιείτε αμιγώς θεατρικά κείμενα; Τι πλεονεκτήματα και τι περιορισμούς θέτει
αυτή σας η επιλογή;
Δυστυχώς δεν γράφονται τόσα πολλά θεατρικά έργα όσα μυθιστορήματα. Δεν έχεις λοιπόν πολλές επιλογές. Οι περιορισμοί αφορούν στο να κρατήσεις το ύφος του συγγραφέα όταν κάνεις τη διασκευή και να αποκωδικοποιήσεις τα κρυφά νοήματα. Επίσης είναι δύσκολο να κατασκευάσεις διαλόγους όταν δεν υπάρχουν.
Πόσο ενδιαφέρον μπορεί να έχει το συγκεκριμένο έργο για τον σύγχρονο Έλληνα μέσα στην τωρινή δύσκολη συγκυρία;
Μεγάλο! Το έργο μάς υπενθυμίζει την Ιστορία. Ότι σε περιόδους κρίσης ευνοούνται ο φασισμός και η βιαιότητα. Όταν διάβασα το βιβλίο άρχισα να ανησυχώ και να φοβάμαι περισσότερο, γι' αυτό που βιώνουμε τώρα. Το έργο μας μπορεί να σε κάνει να συνειδητοποιήσεις ότι κάποια στιγμή στη ζωή σου χάρηκες που ήσουν στην θέση του θύτη και όχι του θύματος. Ότι αυτός που παρακολουθεί αδιάφορα ένα έγκλημα, είναι το ίδιο ένοχος μ' αυτόν που το διέπραξε. Ότι οι «διαφορετικοί» δεν είναι είδος προς εξαφάνιση, αλλά άνθρωποι σαν όλους εμάς. Η "Ιερουσαλήμ" –αν την θυμάσαι– σε κάνει καλύτερο άνθρωπο.
Σε ποιους "διαφορετικούς" αναφέρεστε;
Το έργο αναφέρεται στους ανθρώπους με ψυχικά προβλήματα, στα ψυχιατρεία, στους ανθρώπους που έχουν γυρίσει από τον πόλεμο, στους ανθρώπους που γεννήθηκαν με μειωμένη κινητικότητα… Το "διαφορετικοί" βέβαια που προανέφερα, περιλαμβάνει και όλους αυτούς που η κοινωνία έχει περιθωριοποιήσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.
Συνεργάζεστε με τους ίδιους συντελεστές που ανεβάσατε την προηγούμενη παράσταση 'Ένας κάποιος Παράδεισος". Υπάρχει συγκεκριμένος λόγος;
Οι συντελεστές σε όλες μου τις παραστάσεις είναι πάντα οι ίδιοι. Για μένα η σκηνοθεσία είναι ομαδική υπόθεση. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα κάνω μια δουλειά χωρίς αυτούς τους ανθρώπους. Οι συνεργάτες μου με κάνουν καλύτερη στην δουλειά μου. Οι ηθοποιοί μερικές φορές αλλάζουν, λόγω των αναγκών του έργου. Αν και όσο μπορώ το αποφεύγω και αυτό. Με εξελίσσει να δουλεύω με κοινούς κώδικες και να βάζουμε κοινούς στόχους.
Είστε ηθοποιός, σκηνοθέτης, κινείστε στον χώρο του θεάτρου και της τέχνης. Πως βλέπετε τον συγκεκριμένο χώρο στις μέρες μας;
Ο χώρος μας καθρεφτίζει την κατάσταση της χώρας. Είναι ένα μικρό τμήμα του συνόλου. Τα πράγματα είναι δύσκολα. Υπάρχει αύξηση της ανεργίας, τα χρήματα που δίνονται στον πολιτισμό είναι ελάχιστα. Έχω αρχίσει να πιστεύω ότι είναι ηρωική πράξη το να ανεβάσεις μια παράσταση σήμερα ή το να συμμετέχεις σ' αυτήν. Αυτό που μου δίνει ελπίδα είναι ότι υπάρχουν πολλές αξιόλογες ομάδες νέων ανθρώπων και κάποιες απ' αυτές βγαίνουν και στο εξωτερικό. Εύχομαι όλα αυτά τα παιδιά να αντέξουν και να τολμήσουν πράγματα που εμείς δεν τολμήσαμε. Και εμείς από την μεριά μας να τους δώσουμε το χώρο που τους αναλογεί. Κάτι που από πέρσι έκανε το Φεστιβάλ Αθηνών και χαίρομαι πολύ γι' αυτό.
Λίγα λόγια για το έργο:
Οκτώ μοναχικοί άνθρωποι σε μια συγκεκριμένη στιγμή μιας ιδιαίτερης ημέρας σ’ ένα ψυχιατρείο. Η σύζυγος, τρόφιμος για χρόνια σε ψυχιατρική κλινική. Ο ψυχίατρος, που φιλοδοξεί να σχεδιάσει το γράφημα που να απεικονίζει την κατανομή της φρίκης διαμέσου των αιώνων. Ο εραστής της συζύγου κατά την διάρκεια της κοινής τους παραμονή στην κλινική. Ο γιατρός με διοικητική θέση. Ο προβληματικός παροπλισμένος πολιτικός. Ένα ανάπηρο παιδί. Ο πρώην πολεμιστής, που κυκλοφορεί διαρκώς οπλισμένος αδυνατώντας να ησυχάσει από το φόβο μιας διαρκούς απειλής και μία πόρνη. Οι οκτώ ήρωες του έργου τριγυρίζουν μόνοι στη γη, μέχρι τα βήματά τους να συντονιστούν απροσδόκητα και να αποσυντονιστεί ο κόσμος τους.
Ιστορία, Ψυχιατρική, Εκκλησία. Μνήμη και Σχιζοφρένεια. Αυτοί είναι οι πόλοι ενός σύγχρονου φίλμ-νουάρ με τίτλο-παγίδα, αφού η Ιερουσαλήμ δεν είναι η πόλη που διαδραματίζεται το έργο, αλλά η πόλη που στοιχειώνει τα μυαλά των ηρώων του.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΣΚΕΥΗ: ΒΑΝΑ ΠΕΦΑΝΗ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΚΑΝΕΒΑΤΟΣ
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΒΑΝΑ ΠΕΦΑΝΗ
ΣΚΗΝΙΚΑ-ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΥΤΖΕΡΗΣ
ΒΙΝΤΕΟ ΑΡΤ: ΝΙΚΟΣ ΓΙΑΒΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΦΩΤΩΝ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗ
ΗΧΟΙ: DNA LAB
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΙΝΗΣΗΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΤΣΚΑΡΗΣ
ΒΟΗΘΟΙ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ-ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ
ΠΑΙΖΟΥΝ: ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ ΚΑΛΕΤΣΑΝΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΡΙΦΤΑΡΗΣ, ΚΟΡΑΗΣ ΔΑΜΑΤΗΣ, ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΦΕΝΤΟΥΛΗΣ, ΒΑΝΑ ΠΕΦΑΝΗ, ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΚΟΣΜΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΙΝΑ ΜΟΥΑΙΜΗ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΤΣΗΣ
ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ:
14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ- 2 ΟΚΤΩΒΡΗ 2013
ΤΕΤΑΡΤΗ- ΚΥΡΙΑΚΗ: 21.30
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 90 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ:
Γενική είσοδος: 12 ευρώ
Μειωμένο εισιτήριο: 9 ευρώ
Ατέλεια: 5 ευρώ
Προπώληση:
Ταμεία Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης (Πειραιώς 206, Ταύρος), 210 3418579 Δευ-Παρ 11:00 - 14:00, www.mcf.gr και στα καταστήματα public (εκτός Αιγάλεω, Ν. Ερυθραία & Αγ. Παρασκευή)
